Khi khoản vay bị quá hạn, ngân hàng sẽ ghi nhận lên hệ thống CIC (Trung tâm Thông tin Tín dụng) và phân nhóm nợ theo quy định của Ngân hàng Nhà nước. Việc bị nợ quá hạn, đặc biệt là nợ quá hạn 90 ngày, có thể ảnh hưởng lớn đến khả năng vay vốn, làm tăng chi phí lãi phạt và khiến khách hàng đối mặt với nhiều rủi ro pháp lý.
Nợ quá hạn là gì? Cách giải quyết nợ quá hạn ra sao? Mời quý độc giả cùng theo dõi những chia sẻ của Sabay để hiểu rõ nhé!
Hướng dẫn tra cứu CIC và Phân loại nợ để xác định tình trạng Nhóm nợ hiện tại
Tra cứu thông tin trên CIC (Trung tâm Thông tin Tín dụng) là bước đầu để đánh giá nợ quá hạn, tỷ lệ nợ quá hạn, và khả năng bị xếp vào các nhóm nợ rủi ro. Việc xác định đúng nhóm nợ giúp bạn hiểu nợ quá hạn 90 ngày là gì, hậu quả và cách xử lý khẩn cấp, cũng như chuẩn bị phương án làm việc với tổ chức tín dụng. Nội dung này rất quan trọng vì thông tin CIC ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng vay vốn, nguy cơ bị khởi kiện, xử lý tài sản đảm bảo, cũng như khả năng vay tiền khi có nợ quá hạn ngân hàng.
Dưới đây là hướng dẫn chi tiết giúp bạn tự thực hiện được gần như toàn bộ quy trình.
Bước 1: Tra cứu thông tin tín dụng trên CIC
Tải app CIC chính thức → Đăng ký tài khoản → Xác thực CCCD.
Vào mục “Khai thác báo cáo”.
Kiểm tra:
– Dư nợ gốc
– Ngày đến hạn
– Số ngày quá hạn
– Nhóm nợ hiện tại
– Lịch sử cơ cấu nợ
Lưu báo cáo để làm việc với ngân hàng khi cần cơ cấu lại nợ hoặc thanh toán đầy đủ gốc và lãi phạt.
Bước này giúp bạn biết khoản vay nào đang có nợ quá hạn, mức lãi suất nợ quá hạn, và tình trạng ghi nhận trên hệ thống CIC.
Bước 2: Hiểu cách ngân hàng phân loại nợ
Ngân hàng sẽ dựa vào bốn yếu tố:
- Số ngày quá hạn:
- 1-89 ngày → Nhóm 2
Từ 90 ngày → Nợ xấu (Nhóm 3-5)
Đây là lý do mốc nợ quá hạn 90 ngày rất quan trọng.
- 1-89 ngày → Nhóm 2
- Cơ cấu lại nợ: Khoản vay từng cơ cấu sẽ bị xếp nhóm cao hơn dù không quá hạn.
- Khả năng trả nợ của khách hàng: Nếu rủi ro cao, ngân hàng có thể đưa lên nhóm nợ lớn hơn.
- Yếu tố pháp lý: Có thể bị gửi công văn đòi nợ, quyết định thu hồi, thu hồi nợ, xử lý tài sản thế chấp, thậm chí khởi kiện nếu vi phạm nghiêm trọng.
Bước 3: Xác định nhóm nợ (1-5)
Dựa trên báo cáo CIC:
- Nhóm 1: Không quá hạn – an toàn.
- Nhóm 2: Quá hạn 1-89 ngày hoặc đã cơ cấu lần đầu – giảm khả năng vay vốn.
- Nhóm 3: Quá hạn 90-180 ngày – bắt đầu là nợ xấu.
- Nhóm 4: Quá hạn 181-360 ngày – nguy cơ thu hồi tài sản.
- Nhóm 5: Quá hạn trên 360 ngày – rủi ro mất vốn, nguy cơ pháp lý.
Sau khi xác định nhóm nợ, bạn có thể triển khai:
- Cách xử lý nợ quá hạn,
- Thủ tục cơ cấu lại nợ,
- Cách xóa nợ quá hạn trên CIC,
- Làm việc với tổ chức tín dụng để tránh bị chuyển sang nhóm rủi ro cao hơn.
Nợ quá hạn là gì?
Nợ quá hạn là gì?
Nợ quá hạn là tình trạng khoản vay không trả đúng hạn theo lịch thanh toán. Khách hàng sẽ bị áp dụng lãi suất nợ quá hạn trung bình trên thị trường, thường cao hơn nhiều so với lãi suất gốc. Các khoản vay quá hạn còn ảnh hưởng đến xếp hạng tín dụng, làm giảm khả năng vay mới và tăng rủi ro bị ngân hàng xử lý tài sản đảm bảo.
Để xác định một khoản vay có quá hạn hay không, người vay làm theo quy trình:
- Xem ngày đến hạn trên hợp đồng vay hoặc Internet Banking.
- Đối chiếu số tiền đã trả so với kỳ hạn.
- Kiểm tra số ngày trễ theo lịch ngân hàng.
- Xem báo cáo CIC để biết khoản vay đã bị ghi nhận vào nhóm nợ nào.
- So sánh số ngày quá hạn với tiêu chuẩn phân nhóm do NHNN quy định.
Quy trình này giúp người vay biết khoản vay đã chuyển sang nhóm rủi ro nào, mức tỷ lệ nợ quá hạn, và khả năng bị tăng mức phạt. Nếu khoản vay đã bị ghi nhận vào nhóm nợ xấu, người vay sẽ bị khó tiếp cận nguồn vốn tín dụng mới, dễ bị khởi kiện, hoặc bị ngân hàng xử lý tài sản thế chấp.
Tại sao mốc quá hạn 90 ngày lại quan trọng?
Mốc 90 ngày là ranh giới đánh dấu việc khoản vay chuyển từ nợ cần chú ý sang nợ xấu. Khi quá hạn từ 90 ngày, khoản vay được đưa vào nhóm 3, 4 hoặc 5, tùy theo mức độ vi phạm. Đây là ngưỡng chịu ảnh hưởng trực tiếp đến:
- Điểm tín dụng và xếp hạng CIC: Khoản vay trên 90 ngày sẽ bị ghi vào nhóm rủi ro cao, ảnh hưởng lớn đến khả năng vay mới. Người vay gần như không thể vay tiền khi có nợ quá hạn ngân hàng.
- Lãi suất phạt tăng mạnh: Ngân hàng áp dụng lãi suất nợ quá hạn, thường bằng 150% lãi suất trong hạn. Việc này khiến tổng nợ phình to và tăng nguy cơ mất khả năng thanh toán.
- Khả năng bị xử lý tài sản: Ngân hàng có quyền kích hoạt quy trình:
- Gửi công văn đòi nợ quá hạn
- Ban hành Quyết định thu hồi
- Xử lý tài sản đảm bảo hoặc tài sản thế chấp
- Rủi ro pháp lý: Một số trường hợp có thể bị khởi kiện, thậm chí bị xem xét bị truy cứu trách nhiệm hình sự nếu có dấu hiệu gian lận.
Khả năng bị chuyển sang nhóm rủi ro cao hơn: Khách hàng sẽ bị đánh giá theo tiêu chí khắt khe hơn. Khi bị chuyển nhóm, người vay cần nhiều năm mới phục hồi được lịch sử tín dụng.
- Khó khăn trong xóa nợ quá hạn: Việc Cách xóa nợ quá hạn trên CIC chỉ thực hiện được khi người vay Thanh toán đầy đủ gốc và lãi phạt và chờ hệ thống CIC cập nhật lại. Khoản nợ xấu có thể tồn tại trên CIC từ 2 đến 5 năm.
Phân biệt giữa Nợ quá hạn và Nợ cơ cấu lại thời hạn trả nợ
Nợ quá hạn và nợ cơ cấu lại thời hạn trả nợ là hai trạng thái hoàn toàn khác nhau trong hồ sơ tín dụng.
| Tiêu chí | Nợ quá hạn | Nợ cơ cấu lại thời hạn trả nợ |
| Khái niệm | Khoản nợ mà khách hàng không trả đúng hạn theo hợp đồng tín dụng | Khoản nợ được ngân hàng điều chỉnh kỳ hạn / gia hạn / kéo dài thời gian trả nợ do khách hàng gặp khó khăn tạm thời |
| Trạng thái khoản vay | Được ngân hàng chuyển sang nhóm nợ xấu tùy thời gian quá hạn | Không mặc định là nợ xấu; phụ thuộc vào việc cơ cấu lần đầu hay nhiều lần |
| Nguyên nhân | Khách hàng không trả nợ đúng thời hạn mà không được ngân hàng chấp thuận | Khách hàng có lý do hợp lý (giảm thu nhập, thị trường khó khăn…), được ngân hàng xem xét và chấp thuận |
| Hậu quả | Bị phạt lãi quá hạn; CIC ghi nhận kéo điểm tín dụng xấu | CIC vẫn ghi nhận nhưng nhẹ hơn nợ quá hạn nếu cơ cấu lần đầu |
| Lãi suất áp dụng | Lãi suất quá hạn, thường cao hơn 150% lãi suất trong hạn | Lãi suất vẫn theo quy định ngân hàng, có thể giữ nguyên hoặc điều chỉnh |
| Ảnh hưởng hồ sơ tín dụng | Ảnh hưởng nặng: khó vay lại, khó được duyệt thẻ tín dụng | Ảnh hưởng nhẹ hơn nhưng vẫn bị xem xét là khoản nợ rủi ro nếu cơ cấu nhiều lần |
| Khả năng vay tiếp | Rất khó được vay trong tương lai gần | Có thể vay lại nếu trả nợ tốt sau cơ cấu |
| Quyết định từ ngân hàng | Không có chấp thuận của ngân hàng | Có chấp thuận bằng văn bản hoặc hệ thống từ ngân hàng |
| Nhóm nợ trên CIC | Thường rơi vào nhóm 3, 4 hoặc 5 tùy số ngày quá hạn | Cơ cấu lần 1 có thể giữ nguyên nhóm; cơ cấu nhiều lần sẽ tăng nhóm nợ |
Hậu quả tài chính khi nợ quá hạn
Nợ quá hạn tạo áp lực tài chính lớn cho khách hàng vay và làm tăng rủi ro đối với tổ chức tín dụng. Khi khoản vay bị chuyển sang nợ quá hạn, ngân hàng áp dụng lãi suất phạt, cập nhật nhóm nợ và ghi nhận trên CIC (Trung tâm Thông tin Tín dụng). Người vay có thể đối mặt với việc bị từ chối vay mới, bị khởi kiện hoặc bị xử lý tài sản thế chấp. Vì vậy, hiểu rõ hậu quả nợ quá hạn và nắm quy trình xử lý là bước quan trọng để ngăn tình trạng nợ xấu lan rộng.
Lãi suất phạt và cách tính lãi suất nợ quá hạn
Ngân hàng áp dụng lãi suất nợ quá hạn khi khách hàng không thanh toán đúng kỳ. Mức lãi này thường cao hơn lãi trong hạn. Nhiều ngân hàng áp dụng mức tối đa theo quy định, khiến tổng nợ tăng nhanh qua từng ngày.
Cách tính nợ quá hạn gồm 3 yếu tố:
– Số tiền gốc chưa trả.
– Lãi trong hạn.
– Lãi suất phạt (tính theo số ngày quá hạn).
Khách hàng cần nắm rõ lãi suất nợ quá hạn trung bình trên thị trường và đọc kỹ quy định về nợ quá hạn trong hợp đồng tín dụng để biết nghĩa vụ thanh toán.
Bị chuyển nhóm nợ và ảnh hưởng đến CIC
Các khoản nợ quá hạn sẽ bị chuyển sang nhóm có rủi ro cao hơn. Khi bị đánh sang nhóm 3, 4 hoặc 5, việc vay vốn gần như không thể trong ngắn hạn.
Hậu quả gồm:
– Ghi nhận trên hệ thống CIC, tồn tại nhiều năm.
– Khó tiếp cận nguồn vốn tín dụng mới.
– Ảnh hưởng đến xếp hạng tín dụng cá nhân hoặc doanh nghiệp.
– Gây khó khăn khi vay lại kể cả với khoản nhỏ.
Nhiều khách hàng tìm kiếm cách xóa nợ quá hạn trên CIC, nhưng phương án duy nhất là thanh toán đầy đủ gốc và lãi phạt và chờ CIC cập nhật lại.
Công văn đòi nợ, khởi kiện và rủi ro pháp lý
Khi khách hàng không hợp tác, ngân hàng sẽ phát hành công văn đòi nợ quá hạn hoặc thông báo thu hồi nợ. Nếu khoản vay kéo dài, tổ chức tín dụng có quyền:
– Thực hiện Quyết định thu hồi.
– Khởi kiện theo rủi ro pháp lý đã nêu trong hợp đồng.
– Yêu cầu xử lý tài sản đảm bảo.
Trong một số trường hợp nghiêm trọng, khách hàng có thể bị xem xét bị truy cứu trách nhiệm hình sự nếu cố tình bỏ trốn hoặc gian dối.
Nguy cơ mất tài sản thế chấp
Khoản vay có tài sản thế chấp như nhà đất, ô tô, máy móc… sẽ bị xử lý nếu người vay không trả nợ. Tổ chức tín dụng có quyền bán tài sản này theo quy trình pháp luật.
Để tránh mất tài sản, khách hàng cần:
– Liên hệ ngân hàng sớm để xin hỗ trợ.
– Đề nghị kiểm tra lại số nợ và lãi phạt.
– Yêu cầu kế hoạch trả nợ phù hợp.
Cần làm gì ngay khi bị nợ quá hạn 90 ngày?
Khi bị nợ quá hạn 90 ngày, điều quan trọng là bạn phải xử lý ngay thay vì né tránh.
Liên hệ ngân hàng ngay lập tức
Chủ động gọi hoặc đến làm việc trực tiếp để trao đổi tình hình. Yêu cầu ngân hàng xem xét cơ cấu lại nợ hoặc đề xuất lộ trình trả nợ phù hợp với khả năng hiện tại.
Lập kế hoạch trả nợ khẩn cấp
Xác định số tiền có thể thanh toán ngay và ưu tiên trả trước phần nợ khiến khoản vay bị xếp vào nhóm 3. Việc xử lý sớm giúp tránh bị chuyển sang nhóm 4 hoặc nhóm 5, là các nhóm nợ xấu nặng, gây nhiều khó khăn cho việc phục hồi tín dụng sau này.
Câu hỏi thường gặp về nợ quá hạn
Quá hạn 30 ngày và quá hạn 90 ngày khác nhau thế nào?
Quá hạn 30 ngày thường bị xếp vào nhóm 2 – nợ cần chú ý. Ở giai đoạn này, khách hàng vẫn còn khả năng khắc phục nhanh nếu thanh toán ngay.
Trong khi đó, quá hạn 90 ngày được xem là ngưỡng rủi ro cao. Khoản vay sẽ bị chuyển sang nhóm 3 – nợ dưới tiêu chuẩn, và bị ghi nhận là nợ xấu trên CIC. Từ thời điểm này, bạn bắt đầu chịu lãi suất phạt cao, bị hạn chế vay mới và có nguy cơ cao bị ngân hàng áp dụng các biện pháp thu hồi.
Nợ thẻ tín dụng quá hạn 90 ngày có bị tính là nợ xấu không?
Có. Khi nợ thẻ tín dụng quá hạn 90 ngày, toàn bộ khoản nợ sẽ được phân loại vào nhóm 3 trên CIC, giống như các khoản vay khác. Điều này khiến bạn bị đánh giá là khách hàng rủi ro, khó mở thẻ tín dụng mới, khó vay tiêu dùng và có thể bị áp dụng mức lãi suất nợ quá hạn cao hơn lãi suất trong hạn.
Tôi có thể cơ cấu lại nợ khi đã quá hạn 90 ngày không?
Có, nhưng phụ thuộc vào đánh giá của ngân hàng. Khách hàng có thể đề nghị:
- Gia hạn thời hạn trả nợ
- Điều chỉnh kỳ hạn trả nợ
- Cơ cấu lại nợ theo quy định của NHNN
Tuy nhiên, khi đã quá hạn 90 ngày, ngân hàng sẽ xem đây là khoản nợ xấu nhóm 3, nên việc xét duyệt cơ cấu sẽ chặt chẽ hơn. Bạn cần chuẩn bị:
- Giải trình lý do chậm trả
- Kế hoạch thu nhập chứng minh khả năng trả nợ
- Hồ sơ đề nghị cơ cấu theo quy định
Cơ cấu được duyệt sẽ giúp bạn tránh bị chuyển sang nhóm 4 hoặc 5, đồng thời giảm áp lực thu hồi nợ từ ngân hàng.
>>> Xem thêm: Mức giảm trừ gia cảnh là gì? Mức giảm trừ gia cảnh áp dụng từ năm 2026
Kết
Nợ quá hạn không chỉ làm tăng chi phí trả nợ mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến xếp hạng tín dụng, khả năng vay vốn trong tương lai và thậm chí kéo theo các biện pháp thu hồi từ ngân hàng. Càng để nợ kéo dài, khách hàng càng khó xử lý và nguy cơ bị xếp vào nhóm nợ xấu cao hơn. Vì vậy, hiểu nợ quá hạn là gì và chủ động xử lý ngay từ đầu là cách tốt nhất để bảo vệ tài chính cá nhân.
Đừng quên theo dõi Sabay để cập nhật các tin tức hữu ích bạn nhé!
SABAY – ĐỒNG HÀNH BAY XA
Hotline: 093 179 1122
Trụ sở: 99 Cộng Hòa, P. Tân Sơn Nhất, TP. HCM
