Khi thực hiện công trình, dự án hoặc bán hàng hóa, dịch vụ ở địa bàn khác tỉnh, doanh nghiệp có thể phát sinh nghĩa vụ thuế vãng lai. Đây là quy định quan trọng trong pháp luật thuế nhằm đảm bảo nguồn thu ngân sách được phân bổ công bằng cho từng địa phương.
Thuế vãng lai là gì? Kê khai thuế vãng lai ngoại tỉnh như thế nào? Mời quý độc giả cùng theo dõi những chia sẻ của Sabay!
Thuế vãng lai là gì? Khi nào Doanh nghiệp phải nộp ở ngoại tỉnh?
Thuế vãng lai là khoản thuế mà doanh nghiệp hoặc cá nhân phải nộp khi phát sinh hoạt động kinh doanh tại địa bàn khác ngoài trụ sở chính. Hiểu đơn giản, nếu một công ty có trụ sở ở TP.HCM nhưng thực hiện dự án xây dựng tại Bình Dương, thì doanh nghiệp phải kê khai và nộp thuế vãng lai ngoại tỉnh tại cơ quan thuế quản lý địa bàn Bình Dương.
Theo quy định về thuế vãng lai mới nhất, doanh nghiệp phải thực hiện nghĩa vụ này khi:
- Có hoạt động xây dựng, lắp đặt, bán hàng, cung cấp dịch vụ phát sinh tại ngoại tỉnh.
- Có dự án xây dựng, hợp đồng thi công triển khai tại một tỉnh khác ngoài nơi đặt trụ sở chính.
- Có chi nhánh, địa điểm kinh doanh, ban quản lý dự án hoặc đơn vị phụ thuộc đặt tại địa bàn khác.
- Có hoạt động chuyển nhượng bất động sản ngoại tỉnh.
Các loại thuế có phát sinh nghĩa vụ thuế vãng lai
Trong thực tế, khi phát sinh hoạt động tại ngoại tỉnh, doanh nghiệp chủ yếu phải thực hiện nghĩa vụ nộp thuế giá trị gia tăng (GTGT vãng lai) và thuế thu nhập doanh nghiệp (TNDN vãng lai). Đây là hai loại thuế trọng tâm được đề cập chi tiết trong Thông tư 80 về thuế vãng lai và các văn bản hướng dẫn liên quan.
Thuế GTGT vãng lai
Thuế GTGT vãng lai áp dụng khi doanh nghiệp thực hiện hoạt động xây dựng, lắp đặt, bán hàng hoặc cung cấp dịch vụ tại địa bàn khác với nơi đặt trụ sở chính.
- Doanh nghiệp phải lập tờ khai riêng cho phần giá trị công trình, dịch vụ phát sinh ở ngoại tỉnh.
- Cách kê khai thuế GTGT vãng lai theo Thông tư 80 mới nhất: kê khai theo từng lần phát sinh hoặc theo kỳ (tháng/quý), sau đó nộp tại cơ quan thuế quản lý địa bàn khác.
- Doanh nghiệp phải xuất hóa đơn GTGT cho hoạt động tại ngoại tỉnh và nộp thuế tại Kho bạc Nhà nước nơi có công trình.
Ví dụ: Công ty A ở Hà Nội ký hợp đồng thi công dự án tại Quảng Ninh. Công ty phải kê khai và nộp thuế GTGT vãng lai ngoại tỉnh tại Cục Thuế Quảng Ninh, không thể chỉ nộp ở Hà Nội.
Thuế TNDN vãng lai
Thuế TNDN vãng lai áp dụng khi doanh nghiệp có thu nhập chịu thuế phát sinh tại ngoại tỉnh. Theo quy định về thuế vãng lai mới nhất, các trường hợp điển hình gồm:
- Doanh nghiệp có chi nhánh, địa điểm kinh doanh hoạt động tại ngoại tỉnh.
- Có dự án đầu tư hoặc ban quản lý dự án độc lập ở địa bàn khác.
- Có chuyển nhượng bất động sản ngoại tỉnh.
Trong các trường hợp này, doanh nghiệp phải:
- Hạch toán thuế vãng lai theo Thông tư 80 để phân bổ phần thu nhập chịu thuế phát sinh.
- Khai thuế TNDN vãng lai riêng cho từng địa phương.
- Thực hiện quyết toán thuế TNDN tập trung một lần tại trụ sở chính nhưng có phân bổ cho các tỉnh thành nơi phát sinh nghĩa vụ.
Phân biệt rõ ràng giữa Thuế vãng lai và Thuế nộp tại trụ sở chính
| Tiêu chí | Thuế vãng lai | Thuế nộp tại trụ sở chính |
| Khái niệm | Thuế phát sinh khi doanh nghiệp có hoạt động xây dựng, lắp đặt, chuyển nhượng BĐS, sản xuất hoặc kinh doanh tại ngoại tỉnh (khác nơi đặt trụ sở chính). | Thuế phát sinh từ hoạt động sản xuất, kinh doanh tại địa bàn nơi đặt trụ sở chính. |
| Cơ quan thuế quản lý | Cơ quan thuế địa phương nơi phát sinh hoạt động (Cục thuế tỉnh/thành phố khác). | Cơ quan thuế nơi doanh nghiệp đăng ký trụ sở chính. |
| Cách kê khai | Doanh nghiệp phải nộp tờ khai thuế vãng lai riêng cho từng địa bàn phát sinh. | Doanh nghiệp kê khai tập trung toàn bộ thuế tại cơ quan thuế quản lý trụ sở chính. |
| Đối tượng áp dụng | – Dự án xây dựng, lắp đặt ở ngoại tỉnh. – Hoạt động chuyển nhượng bất động sản ngoài tỉnh. – Chi nhánh, đơn vị phụ thuộc tại địa bàn khác. | – Hoạt động nội tỉnh tại nơi đặt trụ sở. – Hợp đồng, dự án phát sinh cùng địa bàn. |
| Hạch toán kế toán | Doanh nghiệp phải hạch toán riêng nghĩa vụ thuế cho từng địa bàn. Thường áp dụng hạch toán thuế vãng lai theo Thông tư 80. | Hạch toán tập trung tại phòng kế toán trụ sở chính. |
| Ví dụ minh họa | Công ty ở TP.HCM trúng thầu xây dựng dự án tại Bình Dương ⇒ Phát sinh thuế GTGT vãng lai và TNDN vãng lai tại Bình Dương. | Công ty triển khai dự án xây dựng ngay tại TP.HCM ⇒ Toàn bộ thuế nộp tại Cục Thuế TP.HCM. |
Quy định về kê khai thuế và phân bổ theo Thông tư 80
Thông tư 80 về thuế vãng lai (có hiệu lực từ 01/01/2022) thay đổi cách quản lý, kê khai và phân bổ nghĩa vụ thuế ngoại tỉnh. Đây là căn cứ pháp lý quan trọng giúp doanh nghiệp hiểu rõ cách thực hiện khi phát sinh hoạt động ở địa bàn khác ngoài trụ sở chính.
Theo Thông tư 80/2021/TT-BTC, doanh nghiệp khi có hoạt động xây dựng, lắp đặt, chuyển nhượng bất động sản, hoặc phát sinh thu nhập tại tỉnh khác phải kê khai và nộp thuế vãng lai ngoại tỉnh. Quy định này nhằm minh bạch hóa việc phân bổ nguồn thu cho từng địa phương.
Các nguyên tắc phân bổ nghĩa vụ thuế ngoại tỉnh theo Thông tư 80
Doanh nghiệp cần nắm rõ các nguyên tắc phân bổ khi thực hiện thuế vãng lai ngoại tỉnh để tránh sai sót. Thông tư 80 về thuế vãng lai đã đưa ra 4 nguyên tắc chính:
Phân bổ dựa trên doanh thu phát sinh tại địa bàn khác
- Thuế GTGT vãng lai được phân chia theo tỷ lệ doanh thu thực hiện tại từng tỉnh.
- Ví dụ: công ty thi công công trình ở Đà Nẵng, doanh thu 5 tỷ, tại trụ sở chính ở TP.HCM 20 tỷ → công ty phải phân bổ GTGT cho Đà Nẵng theo tỷ lệ 5/25.
Phân bổ dựa trên chi phí, lợi nhuận chịu thuế
- Thuế TNDN vãng lai được xác định theo chi phí, lợi nhuận từ hoạt động sản xuất, kinh doanh tại địa bàn khác.
- Trường hợp công ty có chi nhánh sản xuất, phải tính phần thu nhập chịu thuế tại chi nhánh để nộp về địa phương đó.
Khai tập trung, phân bổ theo hệ thống quản lý thuế
- Doanh nghiệp chỉ khai tại trụ sở chính.
- Cơ quan thuế quản lý sẽ phân bổ số thuế cho các tỉnh thông qua Kho bạc Nhà nước.
Nguyên tắc minh bạch và trách nhiệm
- Doanh nghiệp phải lưu giữ hóa đơn, chứng từ, hợp đồng để chứng minh doanh thu tại ngoại tỉnh.
- Trường hợp kê khai sai địa bàn, doanh nghiệp có thể bị xử phạt hành chính hoặc ấn định thuế.
Điểm khác biệt quan trọng của Thông tư 80 so với các quy định trước đây
So với quy định trước đây, Thông tư 80 có 3 điểm nổi bật:
- Doanh nghiệp không cần lập tờ khai riêng tại từng tỉnh, giảm thủ tục hành chính.
- Hạch toán thuế vãng lai theo Thông tư 80 rõ ràng: chỉ cần tập trung tại trụ sở chính.
- Minh bạch trong phân bổ nghĩa vụ thuế giữa các địa phương, tránh trùng lặp trong nộp thuế.
Hướng dẫn kê khai Thuế GTGT vãng lai ngoại tỉnh
Hồ sơ kê khai thuế vãng lai ngoại tỉnh
Theo Thông tư 26/2015/TT-BTC và Thông tư 80/2021/TT-BTC, một số hoạt động đã chuyển từ kê khai riêng lẻ sang phân bổ thuế. Tuy nhiên, với những trường hợp vẫn phải kê khai thuế vãng lai ngoại tỉnh, doanh nghiệp cần chuẩn bị:
- Tờ khai thuế GTGT tạm nộp trên doanh số phát sinh tại ngoại tỉnh (Mẫu số 05/GTGT).
- Bảng phân bổ số thuế GTGT cho từng địa phương có công trình xây dựng, lắp đặt liên tỉnh (Mẫu số 01-7/GTGT).
Bản sao chứng từ liên quan, bao gồm:
- Hợp đồng kinh tế (hợp đồng xây dựng, mua bán hàng hóa).
- Hóa đơn bán hàng, chứng từ thanh toán.
- Giấy tờ chứng minh doanh thu tại địa bàn ngoại tỉnh.
⏰ Thời hạn nộp hồ sơ: chậm nhất là ngày 10 kể từ ngày phát sinh nghĩa vụ thuế.
Quy trình thực hiện kê khai thuế vãng lai ngoại tỉnh
Doanh nghiệp thực hiện theo 3 bước cơ bản:
Bước 1: Chuẩn bị số liệu và lập tờ khai
Hoàn thành tờ khai và gửi cho cơ quan thuế:
- Nộp theo tháng → chậm nhất ngày 20 tháng sau.
- Nộp theo từng lần phát sinh → chậm nhất ngày 10 kể từ ngày phát sinh.
Bước 2: Nộp hồ sơ tại địa phương
Hồ sơ nộp tại Chi cục Thuế hoặc Cục Thuế nơi diễn ra hoạt động.
Trường hợp công trình trải dài nhiều tỉnh (ví dụ: đường giao thông, đường điện, đường ống…), doanh nghiệp:
- Khai chung tại trụ sở chính.
- Nộp thuế cho từng tỉnh theo tỷ lệ phân bổ.
Bước 3: Cơ quan thuế tiếp nhận
- Nộp trực tiếp: Công chức thuế tiếp nhận, đóng dấu, ghi ngày giờ và số lượng tài liệu.
- Nộp qua bưu điện: Hồ sơ được đóng dấu ngày nhận và ghi vào sổ văn thư.
- Nộp điện tử (eTax): Hệ thống tự động tiếp nhận, kiểm tra và phản hồi tình trạng hồ sơ.
Với quy trình này, doanh nghiệp có thể chủ động chuẩn bị hồ sơ, hạch toán đúng hạn, đồng thời tránh bị xử phạt do nộp chậm hoặc kê khai sai địa bàn.
>>> Xem thêm: Những lưu ý luật thuế GTGT 2024 áp dụng từ 1/7/2025
Kết
Qua hướng dẫn kê khai và phân bổ nghĩa vụ thuế theo Thông tư 80, kế toán có thể chủ động chuẩn bị hồ sơ, lập tờ khai và nộp thuế đúng thời hạn. Doanh nghiệp nên thường xuyên cập nhật quy định mới nhất về thuế vãng lai từ Tổng cục Thuế và Bộ Tài chính để bảo đảm tuân thủ pháp luật, đồng thời quản lý chi phí hiệu quả.
Theo dõi Sabay để cập nhật các tin tức hữu ích khác bạn nhé!
SABAY – ĐỒNG HÀNH BAY XA
Hotline: 093 179 1122
