Báo cáo tài chính gồm những gì? 7 bước lập báo cáo tài chính cơ bản

Báo cáo tài chính là một trong những hồ sơ mà doanh nghiệp phải thực hiện mỗi năm để nộp cho các cơ quan có thẩm quyền. Đây là một trong những báo cáo thể hiện tình hình tài chính và quá trình hoạt động của doanh nghiệp trong một khoảng thời gian nhất định. Báo cáo tài chính gồm những gì? Cùng Sabay tìm hiểu ngay bạn nhé!

Báo cáo tài chính là gì?

Báo cáo tài chính (BCTC) là báo cáo kế toán thể hiện và truyền tải các thông tin kế toán tài chính có tính tổng quát, toàn diện đến những đối tượng sử dụng thông tin, giúp họ đưa ra các quyết định kinh tế phù hợp.

BCTC là phương pháp tổng hợp các số liệu kế toán theo các chỉ tiêu kinh tế tài chính tổng hợp, phản ảnh có hệ thống tình hình tài sản, nguồn tài sản của doanh nghiệp.

Đồng thời, BCTC còn phản ánh tình hình và hiệu quả sản xuất kinh doanh, tình hình lưu chuyển tiền tệ và tình hình quản lý, sử dụng vốn của doanh nghiệp trong một thời kỳ nhất định vào một hệ thống biểu mẫu quy định thống nhất.

>>> Xem thêm: 4 vấn đề pháp lý startup thường gặp

Báo cáo tài chính gồm những gì?

Báo cáo tài chính được thực hiện bởi các nhân viên kế toán, nhằm mụa đích đưa ra những quyết định ảnh hưởng đến doanh nghiệp. Căn cứ theo mục đích sử dụng, BCTC có thể được chia thành 4 loại cơ bản như sau:

• Báo cáo kết quả kinh doanh
• Báo cáo lưu chuyển tiền tệ
• Báo cáo thay đổi vốn chủ sở hữu
• Bảng cân đối kế toán

Cùng Sabay tìm hiểu chi tiết các loại báo cáo tài chính cơ bản:

Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh

Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh là báo cáo thể hiện các khoản doanh thu, thu nhập khác và chi phí của tổ chức, doanh nghiệp. Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh thể hiện hoạt động của đơn vị trong một thời gian cụ thể (tháng/ quý/ năm).

Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh mang tính chất độc lập. Từ đó, người đọc có thể thấy rõ kết quả kinh doanh, hiệu quả lợi nhuận của doanh nghiệp. Cụ thể, bằng doanh thu và thu nhập trừ đi chi phí. Nếu phần chi phí nhỏ hơn doanh thu và thu nhập thì đơn vị đó sẽ có lãi.

Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh gồm 19 tài khoản chi tiết, bao gồm:

• Doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ.
• Các khoản giảm trừ doanh thu.
• Doanh thu thuần về bán hàng và cung cấp dịch vụ.
• Giá vốn hàng bán.
• Lợi nhuận gộp về bán hàng và cung cáp dịch vụ.
• Chi phí tài chính.
• Doanh thu hoạt động tài chính.
• Chi phí bán hàng.
• Chi phí quản lý doanh nghiệp.
• Lợi nhuận thuần từ HĐKD.
• Thu nhập khác.
• Chi phí khác.
• Lợi nhuận khác.
• Tổng lợi nhuận kế toán trước thuế.
• Chi phí thuế TNDN hiện hành.
• Chi phí thuế TNDN hoãn lại.
• Lợi nhuận sau thuế TNDN.
• Lãi cơ bản trên cổ phiếu.
• Lãi suy giảm trên cổ phiếu.

Báo cáo lưu chuyển tiền tệ

Báo cáo lưu chuyển tiền tệ là báo cáo ghi lại dòng tiền đang lưu chuyển ra vào của doanh nghiệp thông qua tài khoản 511, 131, 111. Báo cáo lưu chuyển tiền tệ cho biết công ty thật sự kiếm được bao nhiều tiền và dùng hết bao nhiêu trong một khoảng thời gian cố định.

Báo cáo lưu chuyển tiền tệ bao gồm ba phần:

• Lưu chuyển tiền từ hoạt động kinh doanh.
• Lưu chuyển tiền từ hoạt động đầu tư.
• Lưu chuyển tiền từ hoạt động tài chính.

Báo cáo lưu chuyển tiền tệ được lập theo 1 trong 2 phương pháp chính: bao gồm phương pháp lập báo cáo lưu chuyển tiền tệ trực tiếp và phương pháp lập báo cáo lưu chuyển tiền tệ gián tiếp.

Thông qua báo cáo lưu chuyển tiền tệ, nhà quản trị có thể thấy được trong kỳ doanh nghiệp đã lấy tiền ở đâu, đã chi tiêu ở đâu và sử dụng chúng vào việc gì.

Đồng thời, báo cáo lưu chuyển tiền tệ còn c ho chúng ta thấy được mối quan hệ giữa lợi nhuận và dòng tiền thuần. Ngoài ra, báo cáo lưu chuyển tiền tệ còn giúp đánh giá khả năng trả nợ đúng hạn, khả năng tạo ra nguồn tiền nội sinh hay ngoại sinh của doanh nghiệp. Cuối cùng, nó còn giúp các đối tượng dự báo dòng tiền trong tương lai để đánh giá tiềm lực doanh nghiệp.

Bản thuyết minh báo cáo tài chính

Bản thuyết minh báo cáo tài chính là công việc vô cùng quan trọng trong quá trình thực hiện BCTC. Dựa vào việc thuyết minh BTCT, doanh nghiệp có thể thu hút được nhiều nhà đầu tư hoặc nắm bắt được rõ nét tình hình tài chính của doanh nghiệp.

Bản thuyết minh báo cáo tài chính gồm những nội dung sau:

• Đặc điểm hoạt động của doanh nghiệp
• Kỳ kế toán, đơn vị tiền tệ sử dụng trong kế toán
• Chuẩn mực kế toán và chế độ kế toán áp dụng
• Các chính sách kế toán áp dụng
• Thông tin bổ sung cho các khoản mục trình bày trong bảng cân đối kế toán
• Thông tin bổ sung cho các khoản mục trình bày trong báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh
• Thông tin bổ sung cho khoản mục trình bày trong báo cáo tài chính lưu chuyển tiền tệ

Lưu ý: Mặc dù thuyết minh là phần bắt buộc của báo cáo tài chính và đã có mẫu thuyết minh BCTC (theo Quyết định 15/2006/QĐ-BTC ngày 20/3/2006 của Bộ Tài chính về việc ban hành chế độ kế toán doanh nghiệp), nhưng lại không có tiêu chuẩn chung nào quy định về độ chính xác và rõ ràng.

Thông thường, các công ty sẽ công bố thông tin ít nhất bằng yêu cầu tối thiểu của luật pháp để tránh những rắc rối không đáng có. Nhưng sự tối thiểu này nằm ở đâu thì lại tuỳ thuộc vào phán xét chủ quan của đội ngũ quản lý doanh nghiệp.

Đồng thời, thuyết minh báo cáo tài chính phải càng minh bạch càng tốt, nhưng vẫn phải đảm bảo các bí mật thương mại và bí quyết duy trì khả năng cạnh tranh của công ty.

Bảng cân đối kế toán

Bảng cân đối kế toán là báo cáo tài chính tổng hợp, phản ánh tổng quát tòa bộ giá trị tài sản hiện có và nguồn hình thành tài sản đó của doanh nghiệp tại một thời điểm nhất định.

Bảng cân đối kế toán bao gồm: Tài sản, Nguồn vốn và Nợ phải trả, trong đó nguồn vốn bằng tài sản trừ đi nợ phải trả.

Tài sản gồm:

• Tiền và các khoản tương đương tiền.
• Đầu tư tài chính.
• Các khoản phải thu.
• Hàng tồn kho.
• Tài sản cố định.
• Bất động sản đầu tư.
• Chi phí xây dựng cơ bản dở dang.
• Tài sản khác.

Nợ phải trả gồm nợ phải trả ngắn hạn và nợ phải trả dài hạn, chi tiết như sau:

• Phải trả người bán.
• Người mua trả tiền trước.
• Phải trả người lao động.
• Thuế và các khoản phải nộp Nhà nước.
• Phải trả nội bộ về vốn kinh doanh.
• Phải trả nội bộ khác.
• Quỹ khen thưởng phúc lợi.
• Dự phòng phải trả.

Nguồn vốn gồm:

• Vốn chủ sở hữu.
• Nguồn kinh phí và quỹ khác.

>>> Xem thêm: Kinh doanh thời vụ là gì? 5 ý tưởng kinh doanh thời vụ “hốt bạc”

Hướng dẫn 7 bước lập báo cáo tài chính

Báo cáo tài chính được lập bằng excel hoặc phần mềm kế toán. Để thực hiện BCTC, người làm kế toán cần phải qua các bước lập BCTC từ công việc kế toán chi tiết các phần đến kế toán tổng hợp.

7 bước lập báo cáo tài chính bao gồm:

• Tập hợp chứng từ, sổ sách kế toán
• Hạch toán vào phần mềm kế toán
• Phân bổ khấu hao và chi phí trả trước
• Hạch toán các bút toán ước tính và điều chuyển
• Kiểm tra, đối chiếu số liệu sổ sách
• Các bút toán kết chuyển cuối kỳ
• Lên báo cáo tài chính

Tập hợp chứng từ, sổ sách kế toán

Hằng ngày, hoạt động của doanh nghiệp được thể hiện qua các nghiệp vụ kinh tế, tài chính phát sinh. Chứng từ kế toán là tài liệu phản ảnh thực tế nghiệp vụ kế toán, tài chính bao gồm: hóa đơn đầu ra, hóa đơn đầu vào, sổ phụ ngân hàng, sổ quỹ, bảng chấm công, bảng lương, phiếu nhập hàng, phiếu xuất kho,…

Để phản ảnh tính hình doanh nghiệp, kế toán cần thu thập tất cả các loại chứng từ kế toán, sắp xếp chúng một cách khoa học. Bên cạnh đó, kế toán cần lưu ý kiểm tra tính hợp lý, hợp lệ, hợp pháp của chứng từ trong quá trình sắp xếp.

Quá trình sắp xếp chứng từ cần thống nhất trong cả năm tài chính: Sắp xếp theo thứ tự thời gian: những chứng từ gốc như hóa đơn sẽ kẹp cùng chứng từ hạch toán. Bên cạnh đó, chứng từ có thể được sắp xếp theo danh mục bảng kê thuế.

Bên cạnh những chứng từ bắt buộc, chứng từ đi kèm chứng từ hạch toán có thể gồm những gì phụ thuộc vào nhu cầu quản lý, sử dụng và kiểm soát cũng như quy chế tài chính của mỗi doanh nghiệp.

Hạch toán vào phần mềm kế toán

Sau khi thu thập và sắp xếp các chứng từ kế toán, việc tiếp theo mà người làm kế toán cần thực hiện là ghi chép, phản ảnh những nội dung đó vào sổ sách kế toán. Việc ghi nhận các nội dung này có thể thực hiện trên excel hoặc trên phần mềm kế toán.

Các với excel, phần mềm kế toán có sự phân tách các phần hành kế toán riêng biệt. Do đó, việc hạch toán cũng trở nên rõ ràng hơn.

Phần mềm kế toán còn có các chức năng tifm kiếm, sửa chữa, xóa bỏ rất nhanh. Nhờ đó, việc kiểm soát, hạn chế sai sót trong quá trình hạch toán sẽ trở nên dễ dàng và thuận lợi hơn.

Phân bổ khấu hao và chi phí trả trước

Đối với phần hành Tài sản cố định và chi phí trả trước, kế toán cần hạch toán phân bổ chi phí phát sinh hằng tháng với thời gian phân bộ hợp lý, đúng quy định.

Để hạch toán với phần mềm kế toán, bạn cần cập nhật thông tin chung, giá trị và thời gian phân bổ của các tài sản cố định và các khoản chi phí trả trước vào phần hành tương ứng. Đồng thời, kế toán cần lập bảng excel theo dõi song song quá trình trích khấu hao, phân bộ chi phí trả trước.

Mỗi tháng, kế toán cần thực hiện phân bổ tự động. Bạn cần đối chiếu, so sánh kết quả phân bố trên phần mềm với bảng excel, đặc biệt là với các khoản chi phí phát sinh tại thời điểm giữa tháng, cần phân bổ chi tiết chính xác đến từng ngày.

Đối với một số doanh nghiệp đặc thù, để phục vụ yêu cầu quản trị chi phí, các bạn có thể cần thêm bảng phân bổ chi phí bằng excel. Những khoản phí như tiền lương, BHXH, BHYT, chi phí mua ngoài,… được phân bổ cụ thể cho từng mã sản phẩm, hợp đồng, dự án. Những khoản chi phí quản lý doanh nghiệp, chi phí bán hàng,… cần được phân bổ chi tiết đến từng bộ phận.

Hạch toán các bút toán ước tính và điều chuyển

Vào thời điểm cuối năm, kế toán cần rà soát điều chỉnh hoặc hạch toán bổ sung vào phần mềm kế toán những nội dung sau:

• Bút toán đánh giá chênh lệch tỷ giá cuối kỳ
• Các khoản dự phòng phải thu khó đòi, dự phòng giảm giá hàng tồn kho, dự phòng giảm giá chứng khoán kinh doanh….
• Các khoản chi phí của năm cần trích trước: Lương tháng 13, thưởng tết âm lịch, chi phí kiểm toán, chi phí mang tính chất thường xuyên tiền thuê nhà, điện, nước, nguyên vật liệu,…
• Bổ sung doanh thu chưa thực hiện chuyển sang thực hiện với các chương trình tri ân khuyến mại khách hàng…
• Các bút toán phân loại lại khoản đầu tư, tiền gửi thấu chi, phân loại lại công nợ ngắn hạn dài hạn, các khoản vay ngắn hạn dài hạn, …
• Các bút toán điều chỉnh sai sót (nếu có)

Kiểm tra, đối chiếu số liệu sổ sách

Trong các bước lên Báo cáo tài chính, khâu kiểm tra rất quan trọng. Nếu số liệu hạch toán sai, lên BCTC không chính xác, bạn sẽ phải tiến hành rà soát lại, tìm nguyên nhân, điều chỉnh và làm lại BCTC. Điều này sẽ làm mất nhiều thời gian và công sức của kế toán. Chính vì thế, trong quá trình kiểm tra, kế toán cần lưu ý kiểm tra kỹ số liệu trước khi lên Báo cáo tài chính nhé!

Thứ nhất, kiểm tra, đối chiếu số liệu kế toán từng Tài khoản, giữa các Tài khoản với nhau, giữa Tài khoản với chứng từ thực tế phát sinh…

• Kiểm tra việc chuyển số dư cuối kỳ trước sang đầu kỳ này của tất cả các tài khoản có số dư (Cả Sổ cái và Số chi tiết), đối với các phần hành Công nợ, Kho hàng hóa, các bạn cần kiểm tra lại số dư của từng đối tượng Khách hàng, Nhà cung cấp; kiểm tra số lượng và giá trị từng loại hàng hóa.
• Kiểm tra sự phù hợp của chứng từ kế toán và hạch toán các nghiệp vụ kinh tế phát sinh
• Kiểm tra đối chiếu giữa sổ chi tiết với sổ tổng hợp tài khoản (Sổ cái).

Thứ hai, các bạn cần nắm chắc những lưu ý trong quá trình kiểm tra soát xét các Tài khoản để lên Báo cáo tài chính.

Các bút toán kết chuyển cuối kỳ

Sau khi rà soát kiểm tra và bổ sung các bút toán còn thiếu, chúng ta sẽ thực hiện kết chuyển lãi/ lỗ trong năm.

Các bạn lưu ý cần kết chuyển lãi/ lỗ năm ngoái trước khi thực hiện kết chuyển lãi/ lỗ năm nay. Sau khi kết chuyển, các tài khoản đầu 5,6,7,8,9 không còn số dư.

Đối với những doanh nghiệp phát sinh thuế thu nhập doanh nghiệp phải nộp, các bạn cần kết chuyển lần thứ nhất để xác định lãi, tính ra số thuế phải nộp, hạch toán bổ sung bút toán ghi nhận thuế và chi phí thuế phát sinh. Sau đó các bạn thực hiện kết chuyển lại để ra con số lợi nhuận cuối cùng.

Với phần mềm kế toán, bút toán kết chuyển có thể được cài đặt tự động, các bạn chỉ cần nhập thời gian, kết chuyển sẽ được thực hiện nhanh chóng thuận tiện.

Lên báo cáo tài chính

Công việc cuối cùng trong các bước lên Báo cáo tài chính, khi mọi nghiệp vụ kinh tế đều đã được phản ánh đầy đủ, chính xác, các bạn có thể lên Báo cáo tài chính theo hướng dẫn quy định cụ thể tại Thông tư 133/2016/TT-BTC hoặc Thông tư 200/2014/TT-BTC:

• Thông tư 133/2016/TT-BTC áp dụng cho các doanh nghiệp có quy mô vừa và nhỏ
• Thông tư 200/2014/TT-BTC: áp dụng cho các doanh nghiệp thuộc mọi lĩnh vực, loại hình, mọi thành phần kinh tế không xét đến quy mô doanh nghiệp.

Đối với các bạn hạch toán trên excel, lập BCTC, các bạn cần nhặt từng chỉ tiêu trên mỗi báo cáo từ Bảng cân đối số phát sinh các tài khoản.

Sử dụng phần mềm kế toán, việc lên BCTC trở lên dễ dàng hơn, thay vì phải thủ công lên từng chỉ tiêu của BCTC, chỉ cần thực hiện xong bước kết chuyển lãi/lỗ cuối cùng, chúng ta có thể có xem ngay bộ BCTC trên phần mềm.

Tuy nhiên, các bạn nên kiểm tra lại các chỉ tiêu của BCTC một lần nữa, nhất là Báo cáo lưu chuyển tiền tệ, xem xét lại về mặt bản chất nghiệp vụ, phân loại lại các chỉ tiêu, đưa về đúng hoạt động kinh doanh, hoạt động đầu tư hay hoạt động tài chính, để báo cáo phản ánh được chính xác hơn tình hình dòng tiền lưu chuyển của doanh nghiệp.

>>> Xem thêm: Các bước mở thẻ tín dụng doanh nghiệp

Kết luận

SABAY BUILDING

Hotline: 093 179 1122

Trụ sở: 99 Cộng Hòa, phường 04, quận Tân Bình