Mô hình công ty gia đình là gì?

Công ty gia đình – nơi quyền lực và quyết định tập trung vào một hoặc vài thành viên trong gia đình. Từ những doanh nghiệp nhỏ trong làng đến các tập đoàn đa quốc gia, mô hình này đã định hình cách thức tổ chức và hoạt động của nhiều công ty trên khắp thế giới. Tuy nhiên, trong bối cảnh thị trường kinh doanh ngày nay, mô hình công ty gia đình đối diện với những thách thức đặc biệt và cần phải thích ứng để tồn tại và phát triển.

Cùng Sabay khám phá sâu hơn về cách mà mô hình này đã và đang tác động đến cả thế giới kinh doanh.

Mô hình công ty gia đình là gì?

Mô hình công ty gia đình là một loại hình doanh nghiệp trong đó quyền sở hữu và quản lý được nắm giữ bởi một hoặc nhiều thành viên trong cùng một gia đình. Những công ty này thường được thành lập, điều hành và kế thừa qua nhiều thế hệ, với mục tiêu duy trì và phát triển doanh nghiệp theo các giá trị và truyền thống gia đình.

Trong tiếng Anh, doanh nghiệp gia đình được gọi là Family Business. Trong một doanh nghiệp gia đình, các vị trí quan trọng như chủ tịch hội đồng quản trị, giám đốc điều hành thường do các thành viên trong gia đình đảm nhiệm.

Ở một số doanh nghiệp, phần lớn nhân viên cũng là người trong gia đình. Họ thường sở hữu 100% vốn đăng ký hoặc cổ phần. Các doanh nghiệp gia đình thường có xu hướng tồn tại và phát triển bền vững hơn so với các mô hình kinh doanh khác. Điều này có nghĩa là doanh nghiệp được truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác, đảm bảo duy trì hoạt động và phát triển liên tục.

Một điều thú vị là hầu hết các doanh nghiệp tư nhân thành công ở nước ta đều thuộc mô hình công ty gia đình.

>>> Xem thêm: Customer Pain Point là gì? 4 cách xác định điểm đau của khách hàng

Đặc điểm của công ty gia đình

Quyền lực tập trung vào người chủ gia đình

Như Sabay đã nêu trên, trong các công ty gia đình, quyền lực thường tập trung vào người chủ gia đình, người sáng lập hoặc người đứng đầu gia tộc.

Quyền lực này bao gồm cả việc ra quyết định chiến lược và điều hành hàng ngày. Điều này giúp cho các quyết định được thực hiện nhanh chóng và đồng nhất, nhưng cũng có thể dẫn đến rủi ro nếu người chủ không lắng nghe ý kiến đóng góp từ các thành viên khác.

Các thành viên lãnh đạo hiểu nhau

Các thành viên trong gia đình thường có mối quan hệ gắn bó, hiểu rõ về tính cách và năng lực của nhau. Sự hiểu biết lẫn nhau này tạo ra một môi trường làm việc thuận lợi, nơi các thành viên có thể phối hợp và hỗ trợ nhau một cách hiệu quả.

Mối quan hệ gia đình giúp giảm thiểu xung đột và tăng cường sự tin tưởng lẫn nhau trong quá trình làm việc.

Xu hướng chi tiêu tiết kiệm và cẩn trọng

Công ty gia đình thường có xu hướng chi tiêu tiết kiệm và cẩn trọng. Do quyền sở hữu và tài sản công ty gắn liền với lợi ích gia đình, các quyết định chi tiêu thường được xem xét kỹ lưỡng để tránh lãng phí và rủi ro tài chính.

Điều này giúp công ty duy trì sự ổn định tài chính và khả năng chống đỡ trước những biến động kinh tế.

Các thành viên có trách nhiệm công việc cao

Các thành viên trong công ty gia đình thường có tinh thần trách nhiệm cao đối với công việc và sự phát triển của doanh nghiệp.

Họ nhận thấy sự thành công của công ty cũng là sự thành công của gia đình, do đó họ thường làm việc với sự cam kết và nỗ lực tối đa. Điều này giúp công ty duy trì được một lực lượng lao động tận tâm và trung thành.

Quản lý tốt vấn đề tài chính

Với sự giám sát chặt chẽ của các thành viên gia đình, các công ty gia đình thường quản lý tốt vấn đề tài chính. Họ chú trọng đến việc duy trì dòng tiền ổn định, kiểm soát chi phí và tối ưu hóa lợi nhuận.

Sự quản lý tài chính cẩn thận này giúp công ty duy trì sự bền vững và phát triển trong dài hạn. Điều này rất có lợi khi nền kinh tế suy thoái và các công ty phải cắt giảm chi phí.

Cẩn trọng trong các quyết định đầu tư

Các công ty gia đình thường rất cẩn trọng trong các quyết định đầu tư. Trước khi đưa ra bất kỳ quyết định đầu tư nào, họ thường tiến hành đánh giá kỹ lưỡng về rủi ro và lợi ích.

Sự cẩn trọng này giúp bảo vệ tài sản của gia đình và đảm bảo rằng các khoản đầu tư mang lại giá trị và sự phát triển bền vững cho công ty. Đồng thời, quyết định cẩn trọng khi đầu tư cũng giúp họ giảm thiểu tối đa rủi ro trong quá trình sử dụng nguồn tiền, đặc biệt là khi đối mặt với thị trường đang biến động.

Ưu nhược điểm của công ty gia đình

Ưu điểm của công ty gia đình

• Công ty gia đình thường có sự gắn kết mạnh mẽ giữa các thành viên, tạo ra môi trường làm việc ổn định và cùng hướng đến mục tiêu chung.
• Quyền lực tập trung giúp đưa ra quyết định nhanh chóng và linh hoạt mà không cần qua nhiều quy trình phê duyệt.
• Các công ty gia đình thường có xu hướng tiết kiệm chi phí quản lý, giúp giảm thiểu chi phí thuê nhân viên quản lý bên ngoài.
• Các thành viên gia đình cam kết dài hạn với công ty, sẵn sàng đầu tư thời gian và công sức để phát triển doanh nghiệp bền vững.
• Công ty gia đình thường duy trì và phát huy các giá trị truyền thống, tạo nên một bản sắc văn hóa riêng biệt. Điều này giúp xây dựng uy tín và danh tiếng bền vững cho doanh nghiệp.

Nhược điểm của công ty gia đình

• Mâu thuẫn và xung đột giữa các thành viên trong gia đình có thể ảnh hưởng tiêu cực đến hoạt động kinh doanh.
• Trong một số trường hợp, việc ưu tiên thành viên gia đình vào các vị trí quản lý có thể dẫn đến thiếu chuyên môn và kinh nghiệm cần thiết.
• Sự ưu tiên cho các thành viên gia đình trong việc thăng tiến và quản lý có thể làm giảm cơ hội phát triển cho nhân viên không phải là thành viên gia đình.
• Quá trình chuyển giao quyền lực và quản lý từ thế hệ này sang thế hệ khác có thể gặp nhiều khó khăn.
• Sự hạn chế về vốn và nguồn lực có thể cản trở khả năng mở rộng của công ty, làm hạn chế việc tìm kiếm các cơ hội đầu tư và hợp tác bên ngoài.

Vì sao công ty gia đình khiến nhiều nhân viên ám ảnh?

Có một số yếu tố khiến nhiều nhân sự “dè chừng” khi lựa chọn làm việc tại các công ty gia đình so với các doanh nghiệp khác. Cụ thể:

• Trong nhiều công ty gia đình, các vị trí quản lý chủ chốt thường được giao cho thành viên gia đình, bất kể năng lực. Điều này dẫn đến quản lý kém hiệu quả và thiếu chuyên nghiệp, khiến nhân viên cảm thấy bức xúc và không được đánh giá đúng năng lực.
• Ưu tiên thăng tiến và phân chia công việc cho thành viên gia đình làm giảm động lực của nhân viên không thuộc gia đình, khiến họ thấy cơ hội phát triển nghề nghiệp bị hạn chế và không công bằng.
• Các vị trí quan trọng thường dành riêng cho thành viên gia đình, làm giảm cơ hội thăng tiến cho nhân viên khác, gây chán nản và bất mãn.
• Nhân viên thường ngại đưa ra ý kiến hoặc sáng kiến vì sợ bị xem là chống đối hoặc không tôn trọng gia đình chủ sở hữu, hạn chế sự sáng tạo và đóng góp tích cực.
• Sự kiểm soát chặt chẽ và can thiệp vào mọi khía cạnh công việc tạo môi trường làm việc gò bó, thiếu tự do và sáng tạo, khiến nhân viên cảm thấy bị kìm hãm.
• Sự không rõ ràng trong kế thừa và chuyển giao quyền lực gây ra sự không chắc chắn về tương lai công ty, làm nhân viên lo lắng về sự ổn định và an toàn trong công việc.

Cách sinh tồn khi làm việc trong công ty gia đình

Luôn tôn trọng quản lý, làm tròn nhiệm vụ

Để làm việc hiệu quả trong môi trường công ty gia đình, bạn cần luôn tôn trọng quản lý và thực hiện tốt nhiệm vụ được giao. Thể hiện sự chuyên nghiệp và cam kết trong công việc sẽ giúp bạn xây dựng lòng tin và ghi điểm với các thành viên gia đình chủ sở hữu.

Đừng so sánh đãi ngộ với “người nhà” sếp

Tránh so sánh đãi ngộ của mình với các thành viên trong gia đình sếp. Hãy hiểu rằng sự ưu ái dành cho “người nhà” là điều khó tránh, bạn tập trung vào việc phát triển kỹ năng, chứng minh giá trị của bạn qua công việc và thành tích.

Hoà nhã với đồng nghiệp, bao gồm cả con cháu sếp

Đừng quên duy trì mối quan hệ hòa nhã, tích cực với tất cả đồng nghiệp, bao gồm cả con cháu sếp. Xây dựng mối quan hệ tốt sẽ tạo ra một môi trường làm việc thân thiện và hỗ trợ, giúp bạn dễ dàng hòa nhập và đạt được hiệu quả cao trong công việc.

Một số công ty gia đình nổi tiếng tại Việt Nam

Tập đoàn Vingroup

Tập đoàn Vingroup được thành lập bởi ông Phạm Nhật Vượng và đã phát triển thành một trong những tập đoàn kinh tế hàng đầu tại Việt Nam. Vingroup hoạt động trong nhiều lĩnh vực, từ bất động sản, bán lẻ, đến y tế, giáo dục và công nghiệp,….

Với sự dẫn dắt của gia đình, Vingroup không ngừng mở rộng và đạt được nhiều thành tựu đáng kể.

Tập đoàn Masan

Tập đoàn Masan, do gia đình ông Nguyễn Đăng Quang sáng lập, là một trong những công ty gia đình lớn tại Việt Nam.

Masan nổi tiếng với các sản phẩm tiêu dùng và thực phẩm, và hiện nay còn mở rộng sang các lĩnh vực tài chính và khai khoáng,…. Sự lãnh đạo của gia đình giúp Masan duy trì sự phát triển bền vững và mạnh mẽ.

Tập đoàn Trường Hải (THACO)

Tập đoàn Trường Hải (THACO) được sáng lập và dẫn dắt bởi ông Trần Bá Dương cùng gia đình. THACO là một trong những tập đoàn lớn nhất trong lĩnh vực sản xuất và lắp ráp ô tô tại Việt Nam.

Ngoài ra, THACO còn mở rộng sang lĩnh vực bất động sản và nông nghiệp, góp phần vào sự phát triển đa ngành của tập đoàn.

Tập đoàn Nova Group

Tập đoàn Nova Group, do ông Bùi Thành Nhơn và gia đình sáng lập, đã nhanh chóng trở thành một trong những công ty bất động sản hàng đầu tại Việt Nam.

Nova Group nổi tiếng với các dự án khu đô thị, nghỉ dưỡng và bất động sản cao cấp, góp phần thay đổi diện mạo các thành phố lớn.

Tập đoàn Đất Xanh

Tập đoàn Đất Xanh, được thành lập bởi ông Lương Tri Thanh và gia đình, là một trong những công ty hàng đầu trong lĩnh vực phát triển bất động sản tại Việt Nam.

Đất Xanh tập trung vào việc phát triển các dự án nhà ở, khu đô thị và bất động sản thương mại, đồng thời mở rộng hoạt động sang các lĩnh vực đầu tư và xây dựng.

>>> Xem thêm: Manage Out là gì? Cách nhận biết khi bị “Đuổi khéo”

Kết luận

Mặc dù mô hình công ty gia đình đã tồn tại và phát triển qua nhiều thế hệ, nhưng nó vẫn đối diện với nhiều thách thức và cơ hội trong thời đại hiện đại. Các công ty gia đình cần đầu tư vào việc phát triển năng lực quản lý, thúc đẩy sự sáng tạo và đổi mới, cũng như xây dựng mối quan hệ tốt đẹp và bền vững với cộng đồng và nhân viên.

Theo dõi Sabay để cập nhật nhiều tin tức hữu ích nha bạn!

SABAY – VĂN PHÒNG SÂN BAY

Hotline: 093 179 1122

Trụ sở: 99 Cộng Hòa, phường 4, quận Tân Bình, TP. HCM