Nên mua lại công ty hay thành lập doanh nghiệp mới?

Nên mua lại công ty hay thành lập doanh nghiệp mới? Đây là câu hỏi mà nhiều doanh nhân và nhà đầu tư phải đối mặt khi muốn mở rộng kinh doanh hoặc bắt đầu một dự án mới. Cả hai phương án đều mang lại những cơ hội khác nhau, nhưng đồng thời cũng đi kèm với những thách thức riêng. Để đưa ra quyết định đúng đắn, bạn cần cân nhắc kỹ lưỡng về mục tiêu kinh doanh, nguồn lực tài chính, và chiến lược phát triển dài hạn của mình.

Cùng Sabay phân tích 02 phương án này và quyết định cách thức phù hợp với doanh nghiệp qua các chia sẻ sau.

Mua lại công ty là gì?

Mua lại công ty (M&A – Mergers and Acquisitions) là quá trình một doanh nghiệp mua lại hoặc sáp nhập với một doanh nghiệp khác. Việc này có thể thực hiện dưới nhiều hình thức như mua toàn bộ cổ phần, tài sản, hoặc hợp nhất hai công ty thành một. Mục tiêu của việc mua lại doanh nghiệp thường là để mở rộng quy mô, tiếp cận thị trường mới, hoặc nâng cao khả năng cạnh tranh.

Quá trình này thường bao gồm các bước như đàm phán, thẩm định tài chính, và ký kết hợp đồng. Người mua phải xem xét kỹ lưỡng các yếu tố liên quan như doanh thu, tài sản, nợ, và khả năng sinh lời của công ty mục tiêu.

>>> Xem thêm: Quy định pháp luật về chuyển đổi loại hình doanh nghiệp

Thành lập doanh nghiệp mới là gì?

Thành lập doanh nghiệp mới là quá trình xây dựng một doanh nghiệp từ đầu, bao gồm việc đăng ký pháp lý, chọn mô hình kinh doanh, xây dựng chiến lược, và tuyển dụng nhân sự. Quá trình này thường kéo dài hơn việc mua lại công ty, bởi vì người sáng lập phải bắt đầu mọi thứ từ số không, từ việc tìm kiếm khách hàng, tạo dựng thương hiệu, đến xây dựng hệ thống quản lý.

Thành lập công ty mới giúp doanh nghiệp kiểm soát hoàn toàn mọi khía cạnh của hoạt động kinh doanh, từ chiến lược phát triển đến các quyết định tài chính và nhân sự.

Những ai được phép mua lại công ty và thành lập doanh nghiệp mới?

Như đã đề cập, mua lại công ty là quá trình mua phần vốn góp hoặc tài sản của một công ty. Vấn đề này được điều chỉnh bởi Luật doanh nghiệp.

Theo Khoản 3 Điều 17 của Luật doanh nghiệp 2020, bất kỳ chủ thể nào có nhu cầu, bao gồm doanh nghiệp, tổ chức hay cá nhân, và có đủ tài chính đều có thể mua lại phần vốn góp hoặc tài sản công ty, bao gồm cả việc mua công ty cũ hay công ty phá sản.

Tuy nhiên, luật pháp quy định một số đối tượng bị cấm tham gia vào quá trình này. Cụ thể, các cá nhân, tổ chức bị cấm góp vốn hoặc mua cổ phần vào các loại hình doanh nghiệp như công ty cổ phần, công ty trách nhiệm hữu hạn hay công ty hợp danh bao gồm:

• Cơ quan nhà nước và đơn vị thuộc lực lượng vũ trang sử dụng tài sản nhà nước để thu lợi riêng cho cơ quan mình.
• Những người không được phép góp vốn theo quy định của Luật Cán bộ, công chức; Luật Viên chức; và Luật Phòng, chống tham nhũng. Ví dụ: Người đứng đầu hoặc cấp phó của cơ quan nhà nước không được phép góp vốn vào doanh nghiệp hoạt động trong ngành mà họ quản lý; hay vợ/chồng, bố mẹ, con cái của những người này cũng không được tham gia kinh doanh trong lĩnh vực do họ quản lý (theo Khoản 4 Điều 20 Luật Phòng, chống tham nhũng 2018). Cán bộ, công chức, viên chức sau khi thôi giữ chức vụ quản lý cũng bị hạn chế tham gia kinh doanh trong lĩnh vực mà trước đây họ quản lý trong một khoảng thời gian nhất định.

Đối với cán bộ, công chức và viên chức – những người bị hạn chế trong việc góp vốn, luật pháp có quy định riêng về từng loại hình công ty mà họ có thể tham gia:

• Công ty cổ phần: Cán bộ, công chức, viên chức chỉ được trở thành cổ đông góp vốn, không được tham gia vào hội đồng quản trị hay ban kiểm soát.
• Công ty hợp danh: Họ chỉ được góp vốn với tư cách thành viên góp vốn, không được trở thành thành viên hợp danh vì thành viên hợp danh có quyền quản lý doanh nghiệp, điều mà pháp luật cấm đối với nhóm đối tượng này.
• Công ty trách nhiệm hữu hạn (TNHH): Cán bộ, công chức, viên chức không được phép góp vốn vào công ty TNHH một thành viên hoặc hai thành viên trở lên, bởi việc này sẽ đồng nghĩa với quyền tham gia quản lý doanh nghiệp, điều mà pháp luật ngăn cấm.

Ưu, nhược điểm của mua lại công ty và thành lập doanh nghiệp mới

Nên mua lại công ty hay thành lập công ty mới?

Không có một đáp án chắc chắn cho việc nên mua lại công ty cũ hay tự thành lập công ty mới, vì cả hai đều có những lợi ích và hạn chế riêng.

Tùy thuộc vào lĩnh vực kinh doanh, mục tiêu hoạt động, nhu cầu và khả năng tài chính, bạn có thể lựa chọn phương án phù hợp nhất. Một số nhận xét của Sabay về 02 phương án này:

• Mua lại công ty cũ

Phương án này giúp bạn nhanh chóng bắt đầu hoạt động kinh doanh, rút ngắn thời gian chuẩn bị so với việc thành lập một doanh nghiệp mới. Ngoài ra, M&A còn là cách để loại bỏ đối thủ, giữ chân nhân tài, và sở hữu các tài sản hiện có, cả vô hình lẫn hữu hình, từ công ty cũ.

• Thành lập công ty mới

Khi bắt đầu từ đầu, bạn có toàn quyền kiểm soát việc xây dựng hình ảnh, văn hóa doanh nghiệp và môi trường làm việc. Bạn cũng tránh được những rủi ro tiềm ẩn như nợ nần hoặc các vấn đề về danh tiếng mà công ty cũ có thể để lại.

>>> Xem thêm: Pháp nhân là gì? Điều kiện sở hữu tư cách pháp nhân

Kết luận

Mua lại doanh nghiệp và thành lập công ty mới đều có những ưu và nhược điểm riêng. Sự lựa chọn phụ thuộc vào tình hình tài chính, chiến lược phát triển và mức độ sẵn sàng của bạn đối với các thách thức. Việc phân tích kỹ càng trước khi đưa ra quyết định sẽ giúp bạn lựa chọn con đường tối ưu cho sự phát triển dài hạn của doanh nghiệp.

Theo dõi Sabay để cập nhật các tin tức hữu ích khác bạn nhé!

SABAY – KHÔNG NGỪNG BAY XA

Hotline: 093 179 1122

Trụ sở: 99 Cộng Hòa, phường 4, quận Tân Bình, TP. HCM